ช่วงเดือนมกราคม 2562 กรุงเทพมีปัญหาฝุ่นปกคลุมหนาแน่นจะน่ากังวล ซึ่งฝุ่นชนิดนี้คือ pm2.5 ที่เป็นฝุ่นขนาดเล็กกว่าเม็ดเลือดแดง นั่นหมายความว่ามันสามารถถูกสูดดมและไหลเข้าไปสู่ร่างกายและสามารถเล็ดลอดเข้าสู่อวัยวะในตัวเราได้ง่ายๆเลย การป้องกันฝุ่นที่ได้รับการแนะนำให้ทำก็คือการใส่หน้ากากกรองฝุ่นเมื่ออยู่นอกบ้าน และหน้ากากจะต้องเป็นรุ่นพิเศษที่สามารถกรองฝุ่นชนิดนี้ได้ด้วย ซึ่งราคาจะแพงกว่าหน้ากากกันฝุ่นรุ่นธรรมดา นั่นคือหน้ากากต้องระบุว่าสามารถป้องกันฝุ่น pm2.5 ได้นั่นเอง
ระบบทดสอบ พัดลมวางบนไส้กรอง เป่าลมลงไป ช่องด้านล่างเป็นทางออกของลม
ฝุ่นนอกบ้านหนาแน่นมาก และมันก็ค่อยๆซึมเข้าสู่บ้านคน เข้าห้องทุกห้อง หากเราใช้มิเตอร์วัดปริมาณฝุ่น pm2.5 นอกบ้านวัดได้เท่าไหร่ ในบ้านก็ไม่ได้ปิดสนิทจะมีค่าที่น้อยกว่ากันเพียงเล็กน้อย เพราะฝุ่นพวกนี้มันกระจายตัวง่าย ห้องที่เปิดปิดบ่อยหรือไม่ได้ปิดหน้าต่างก็จะมีฝุ่นจากนอกบ้านเข้าสู่ห้องได้ คนที่เป็นโรคภูมิแพ้ก็จะไวกับฝุ่นพวกนี้ หากเราสามารถหาเครื่องกรองอากาศมาใช้ได้ก็ควรจัดทำอย่างยิ่ง ซึ่งการใช้เครื่องกรองอากาศจะมีผลช่วยลดฝุ่นทุกชนิดในห้องลงได้ และค่าฝุ่นในห้องจะเหลือเพียงเล็กน้อยแทบจะเป็น 0 เลย แต่มันก็ทำได้ในห้องที่เล็กจำกัด เพราะเครื่องกรองอากาศมีความสามารถระบุไว้ว่ามันทำงานได้ในห้องขนาดไม่เกินเท่าไหร่ และ 1 ห้อง ต้องใช้ 1 เครื่อง ถ้ามีห้องนอนหลายห้อง ก็ต้องซื้อหลายเครื่อง
พัดลมวางไว้บนเครื่องกรอง เป่าลมเข้าไส้กรอง
แต่หากใครไม่สามารถซื้อเครื่องฟอกอากาศได้สำหรับทุกห้องในบ้าน แต่ละห้องก็ไม่อยากให้มีฝุ่นก็ขอแนะนำให้ลองดัดแปลงสร้างเครื่องกรองอากาศกันเอง จะได้ประหยัด และมีใช้ในหลายๆห้องในบ้าน ซึ่งแนวทางนี้จะมีประสิทธิภาพสู้เครื่องกรองอากาศที่ออกแบบมาขายไม่ได้ แต่มันก็ลดฝุ่นในห้องลงได้ แค่ลดได้ก็น่าทำแล้วครับ จริงไหม
หลักการของเครื่องกรองอากาศก็จะมีเพียงแค่ พัดลม และ ไส้กรองอากาศ พัดลมจะดูดลมหรือเป่าลมเพื่อทำให้ลมที่มีฝุ่นไหลผ่านไส้กรอง และลมจะผ่านไส้กรอง แต่ฝุ่นไม่ผ่าน ลมที่ออกจากเครื่องก็จะเป็นลมสะอาด ก็คืออากาศสะอาดนั่นเอง เราเพียงเลือกไส้กรองที่มีความสามารถในการกรองอนุภาคเล็กๆ และกรอง pm2.5 ให้ได้ก็ถือว่าใช้ได้แล้ว
แนวออกแบบสร้างเอง ผมใช้พัดลมระบายความร้อนซีพียูถอดมาจากเครื่องคอมพิวเตอร์เก่าๆที่เลิกใช้แล้ว พัดลมจากคอมพิวเตอร์จะใช้ไฟเลี้ยง 12 v แต่เราสามารถเลือกใช้ไฟที่น้อยกว่ามาจ่ายให้พัดลมได้ เราอาจใช้เพียง 6 -9 โวลท์ เพื่อให้พัดลมหมุนช้าลง จะทำให้เสียงรบกวนน้อยลงไปมากซึ่งเหมาะกับการวางไว้ในห้อง แหล่งจ่ายไฟก็ใช้ไฟจากอแด๊ปเตอร์เก่าๆที่เหลือจากอุปกรณ์อื่นๆ จะ 6v หรือ 9v หรือ 12v ก็ได้
ไส้กรองอากาศผมเลือกใช้ไส้กรองสำหรับแอร์รถยนต์ บางคนเรียกว่ากรองแอร์ แผ่นกรองแอร์นี้ตามสเป็คจะสามารถกรองฝุ่นที่เล็กลงไปได้ถึง 0.3ไมครอน ซึ่งฝุ่น pm2.5 ก็เป็นฝุ่นที่เล็กกว่า 2.5ไมครอน ดังนั้นกรองแอร์รถยนต์สามารถกรองฝุ่น pm2.5 ได้พอสมควร ไอ้ที่เล็กมากๆก็คงต้องปล่อยไป ก็เลยเลือกกรองแอร์มาใช้ทำเครื่องกรองอากาศ
ก่อนใช้เครื่องกรองอากาศที่ทดลองสร้าง
วางพัดลมไว้บนกรองแอร์ แล้วใต้กรองแอร์ก็หนุนด้วยสิ่งของเพื่อให้ลมสามารถผ่านไส้กรองออกมาได้ ปล่อยให้ทำงานอยู่ในห้องสักครึ่งชั่วโมง ค่าฝุ่นละอองที่วัดด้วยเครื่องวัด air detector ของ xiaomi ก็ให้ผลการวัดลดลง จาก 46 ไปเป็น 36 ซึ่งลดลงได้บ้าง แต่ไม่เท่ากับเครื่องกรองอากาศแท้ๆ นั่นก็อาจเป็นเพราะเราทดลองทำเป็นแค่ระบบทดสอบหลักการ หากเราต่อกล่อง ห่อหุ้มตัวกรองให้มิดชิด จัดวางให้ลมจากพัดลมผ่านกรองแอร์ได้ 100% เชื่อว่าจะลดฝุ่นในห้องได้มากกว่านี้ อ้อ ระบบทดสอบนี้ อยู่ในห้องทำงานพื้นที่เล็กประมาณ 8 ตารางเมตรครับ ถ้าห้องใหญ่กว่านี้ก็ต้องใช้พัดลมใหญ่กว่านี้ ไส้กรองใหญ่กว่านี้ครับ และถ้าเปลี่ยนไส้กรองเป็นรุ่นที่ออกแบบมาสำหรับกรองอากาศในห้องโดยเฉพาะก็น่าจะลดฝุ่นได้เร็วกว่านี้
หมายเหตุ
- หน่วยวัดของ Xiaomi air detector มีหน่วยเป็น ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร
- อากาศในห้องนอนที่ใช้เครื่องกรองอย่างจริงจัง จะแสดงค่าบน Xiao mi ประมาณ 5-12 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร
- ในรถยนต์ที่เพิ่งสตาร์ทก่อนออกจากบ้าน จะวัดค่าฝุ่นในรถได้ 6-10 ไมโครกรัมต่อลูกบาศเมตร
